cemil hasanlı ne demek?

Cemil Polathan oğlu Hasanlı () (d. 15 Ocak 1952) Azeri tarihçi, yazar ve siyasetçi. 1993-2011'de Bakü Devlet Üniversitesi'nde¹ ve 2011-2013 yılları arasında ise Hazar Üniversitesi'nde profesör olarak görev aldı. Elçibey hükûmetinin son yılında Genel Meseleler üzere Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Müşaviri görevinde çalıştı. 1994-2005 senelerinde Azerbaycan Halk Cephesi Partisinin insanî meseleler üzere genel başkan yardımcısı görevinde bulunmuş ve AHCP üyesi olarak 2. ve 3. dönüm Azerbaycan Cumhuriyeti Millî Meclisi milletvekili seçilmiştir. 2013 Azerbaycan cumhurbaşkanlığı seçiminde muhalefetin kurduğu Demokratik Kuvvetlerin Millî Şûrası başkanı seçilen Hasanov, ortak aday olarak seçimlere katılmış ve %5,53 oy alarak seçimleri ikinci sırada bitirmişti. 2013'ten beri Demokratik Kuvvetlerin Millî Şûrası'nın lideridir.

Hayatı

Cemil Hasanlı, 15 Ocak 1952'de Bilasuvar ilçesine bağlı Ağalikend köyünde doğdu. 1970 yılında SM Kirov (şimdiki Bakü Devlet Üniversitesi) adına Azerbaycan Devlet Üniversitesi Tarih Fakültesine girdi ve 1975 yılında bu fakülteden mezun oldu.²

Eğitim

1960-1970 yıllarında Celilabad ilçesine bağlı Alar köyü orta öğretim okulunda okudu ³⁴⁵. 1970 yılında SM Kirov (şimdiki Bakü Devlet Üniversitesi) adına Azerbaycan Devlet Üniversitesi Tarih Fakültesine girdi ve 1975 yılında bu fakülteden mezun oldu.⁶⁷⁸.

1977 sonbaharında Bakü Devlet Üniversitesi Avrupa ve Amerika Ülkeleri Yeni ve Modern Tarih Bölümü'nde tam zamanlı yüksek lisans dersine girdi ve 1980 yılında mezun oldu.⁹¹⁰.1983-1984 yıllarında Moskova Devlet Üniversitesi'nde uzmanlık kursu aldı.

1984 yılında Bakü Devlet Üniversitesi ihtisas savunma konseyinde "SSCB-Amerikan ilişkileri" konulu tezini savundu ve tarih bilimleri adayı derecesi aldı. 1990 yılında SSCB Devlet Halk Eğitim Komitesi kararı ile doçent unvanını aldı. 1992 yılında "Azerbaycan Cumhuriyeti'nin uluslararası ilişkiler sistemi, 1918-1920" konulu doktora tezini savundu ve Tarih Bilimleri Doktoru derecesini aldı.¹¹ 1993 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Tasdik Komisyonunun kararı ile "Avrupa ve Amerika Ülkelerinin Modern Tarihi" profesörü oldu ¹². 1994'ten beri Bakü Devlet Üniversitesi'nde profesör olarak görev yapmaktadır.Haziran 1993 olaylarından sonra Abulfaz Elçibey ile Nahçıvan Özerk Cumhuriyeti Ordubad ilinin Kalaki köyüne gitti.

1998'de Southern Illinois Üniversitesi'nde, 2011'de Woodrow Wilson Center'da (Washington, DC) ve 2013'te Humboldt Üniversitesi'nde araştırma programlarında yaz okuluna katıldı.

Siyasi kariyeri

Cemil Hasanlı siyasi kariyerine 1989 yılında Azerbaycan Halk Cephesi üyesi olarak başlamıştır. 1994-2005 yıllarında Azerbaycan Halk Cephesi Partisi Genel Başkan Yardımcısı olarak görev yaptı. Cemil Hasanlı, Nisan 1993'te Azerbaycan Cumhuriyeti 2. Cumhurbaşkanı Ebulfez Elçibey tarafından Genel Meseleler üzere Azerbaycan Cumhuriyeti Devlet Müşaviri olarak atandı.¹³ 28 Haziran 1993'te Elçibey hükûmetinin düşmesiyle Azerbaycan Cumhuriyeti Yüksek Sovyeti Başkanı, Azerbaycan Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Vekili Haydar Aliyev tarafından görevinden alındı.

5 Kasım 2000 tarihinde düzenlenen genel seçimlerde nispi temsil sistemiyle Azerbaycan Halk Cephesi Partisi listesinde 4. sırada yer almış ve partisinin %6 seçim barajını geçerek 2. parti olması üzerine milletvekili seçilmiştir.¹⁴ 6 Kasım 2005'te düzenlenen genel seçimlerde iste liste usulü çoğunluk sistemi ile 18 sayılı Nerimanov-Nizami Seçim Bölgesi'nden aday olmuş ve seçimi 1. bitirerek milletvekili seçilmiştir.¹⁵

Cemil Hasanlı seçimler öncesi başlayan parti içi anlaşılmazlıkların sonucu olarak 2005 yılının sonlarına doğru Azerbaycan Halk Cephesi Partisinden istifa etti.

Cemil Hasanlı bazı sivil toplum kuruluşlarına da liderlik etmiştir. 2005-2013 yıllarında eski bakan Farhad Aliyev'in Haklarını Koruma Komitesi'nin başkanlığını yaptı. 2009 yılında kurulan Azerbaycan Aydınları Forumu'nun kurucularından biridir.

Ayrıca Hasanov, 2013 yılında kurulmuş Demokratik Kuvvetlerin Millî Şûrası kurucu üyelerinden biri ve lideridir. Bir dizi yasal düzenlemenin hazırlanmasında yakından ilgilendi.¹⁶

Parlamentoda

Cemil Hasanlı, ikinci dönemde parlamentoda Azerbaycan Halk Cephesi Partisini temsil etti.¹⁷ İkinci dönem sırasında, Doğal Kaynaklar, Enerji ve Çevre Daimi Komitesi, Disiplin Komisyonu, Parlamentolar Arası İlişkiler üzerine Azerbaycan-İsrail Çalışma Grubu ve Uluslararası Daimi Komitesi üyesiydi.

Üçüncü dönemde Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi seçimlerine Azatlık İttifakı adayı ve Azerbaycan Halk Cephesi Partisi üyesi olarak katılmış ve milletvekili seçilmiştir. 3. dönem sırasında, Bilim ve Eğitim Daimi Komitesi, Azerbaycan-Belçika, Azerbaycan-Kazakistan, Azerbaycan-Meksika, Azerbaycan-Romanya parlamentolar arası ilişkiler çalışma grupları, BDT Parlamentolar Arası Meclis'inde Azerbaycan heyeti üyesiydi.

Seçimlerde

2010 seçimlerinde Nerimanov-Nizami 18 No'lu seçim bölgesinden Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Meclisi'ne bağımsız aday olarak katıldı, ancak seçimlerin resmi sonuçlarına göre 2.927 oy ve %17,5 oran elde ederek milletvekili seçilemedi.

Cemil Hasanlı, 8 Kasım 2010'da Nerimanov-Nizami 18 Nolu Seçim Bölgesi'ndeki bazı sandık merkezlerinde ve ilgili Seçim Komisyonu Başkanı'nın yaptığı ihlallerin bildirilmesi için 8 Kasım 2010'da Merkez Seçim Komisyonu'na başvurdu. İlgili Seçim Komisyonu Başkanı'nın hukuka aykırı hareket ettiğini de belirterek, bu konuda gerekli tedbirlerin alınmasını istedi. Cemil Hasanlı, 13 Kasım'da Merkez Seçim Komisyonu'na yeni bir başvuruda bulundu, ancak itiraz kabul edilmedi.

Cumhurbaşkanlığı Seçimleri

23 Ağustos 2013'te Cemil Hasanlı, Demokratik Güçler Ulusal Konseyi başkanlığına tek yedek aday olarak aday gösterildi. Adaylığı MSK tarafından 29 Ağustos 2013'te onaylandı.¹⁸¹⁹²⁰ 9 Ekim 2013 tarihinde yapılan seçimlerin resmi sonuçlarına göre 204.635 oy alarak %5.53 ile ikinci sırayı aldı.

Cemil Hasanlı, seçimlerin büyük ölçüde tahrif edildiğini ve sonuçları tanımadığını söyledi.²¹

Bilimsel Kariyeri

1992'den 1994'e kadar Avrupa ve Amerika'nın Yeni ve Modern Tarihi bölümünün dekanlığını yaptı. Halen bölümde profesördür. 1993 yılında Nisan-Eylül ayları arasında Azerbaycan Cumhurbaşkanı'na danışmanlık yaptı. 1994-2004 yılları arasında Azerbaycan Yüksek Akreditasyon Komisyonu Başkanlık Uzman Konseyi üyesiydi. Azerbaycan, Rusya, Amerika Birleşik Devletleri, Türkiye, İran ve diğer ülkelerde basılmış 28 monografi ve kitap ile 100'den fazla makalenin yazarıdır.²²²³

1975 yılında Bakü Devlet Üniversitesi'nden Tarih derecesi ile mezun oldu. 1984 yılında doktorasını tamamladı ve 1993-2011 yıllarında BSU'da profesör, 2011-2013 yıllarında Hazar Üniversitesi'nde profesör olarak görev yaptı. 2011'de Woodrow Wilson Uluslararası Merkezi'nde Tarih ve Kamu Politikası Profesörlüğü yaptı.

Hasanlı, Azerbaycan, Rusya, ABD, Türkiye, İran ve diğer ülkelerde yayınlanan 28 kitabın yazarıdır. Monografilerinden üçü Harvard Soğuk Savaş Çalışmaları Kitap Dizisi kapsamında İngilizce olarak da yayınlandı: At the Dawn of the Cold War: The Soviet-American Crisis over Iranian Azerbaijan, 1941-1946 [Soğuk Savaşın Şafağında: İran Azerbaycanında Sovyet-Amerikan Krizi] (Rowman and Littlefield Publishers, 2006) ; Stalin and the Turkish Crisis of the Cold War, 1945-1953 [Stalin ve Soğuk Savaşın Türkiye Krizi ] (Lexington Books, 2011); Khrushchev's Thaw and National Identity in Soviet Azerbaijan, 1954-1959, [Hruşçov Çözülmesi ve Sovyet Azerbaycanında Ulusal Sorun] (Lexington Books, 2014).

Diğer kitaplarından Sovyet Döneminde Azerbaycan Dış Politikası, 1920-1939 (Bakü, 2012 ve Moskova, 2013) ve Ali Mardan bey Topçibaşov: Hayat için İdea, 1863-1934 (Bakü, 2013 ve Moskova, 2014) yeni açılan arşivlerden gelen bilgilere dayanmaktadır.

Hasanlı'nın yeni kitabı, Foreign Policy of the Republic of Azerbaycan, 1918-1920: The Difficult Road to Western Integration, (M.E. Sharpe, New York, 2014), ilk Azerbaycan Cumhuriyeti'nin uluslararası tanınırlık kazanma yolundaki çalkantılı yolunu anlatıyor. Yazar, birkaç ülkenin arşivlenmiş belgelerine dayanarak, Rus sömürge sisteminin çöküşünden sonra Azeri siyasi seçkinlerinin ulus olma arayışının canlı bir görüntüsünü yeniden inşa ediyor. Bakü'nün Bolşevik hiziplerden kurtarılmasına, bölgesel komşularla ilişkilere ve Azerbaycan'ın bağımsızlığının Paris Barış Konferansı tarafından tanınmasına giden zorlu yola özel olarak odaklanan yazar, Birinci Dünya Savaşı sonrası dönem Güney Kafkasya bölgesinin tarihi ve bölgenin dinamikleri hakkında değerli bilgiler sunmaktadır.²⁴²⁵